แต่ทำบุญเลย ไปถึงไปใส่บาตร พระไปแล้วมาไม่ทัน โอ๋ย นั่งร้องไห้เลย เสียใจ เนี่ยทำบุญแล้วเสียใจ เนี่ยมันทำบุญแล้วมันเป็นทุกข์ พอมันเป็นทุกข์เพราะมันทำไม่ได้ดั่งปรารถนา เจตนา ความเจตนาสิ่งนั้นมันเป็นบุญกุศล ถ้ามีเจตนา หลวงตาใช้คำว่า มันเป็นพระไตรปิฎกเลยล่ะ พระไตรปิฎกบอกว่าศรัทธาความเชื่อของมนุษย์ ศรัทธาความเชื่อเป็นหัวรถจักร อริยทรัพย์ของมนุษย์นะ คือเรามีศรัทธาความเชื่อ เรามีเป้าหมายที่เราจะทำอย่างนั้น

ถ้าเราไม่มีศรัทธามีเป้าหมายที่จะริเริ่มทำอย่างนั้น เราจะทำอะไรไม่ได้เลย ศรัทธาความเชื่อเนี่ยเป็นอริยทรัพย์ของมนุษย์เลย ถ้าเราไม่มีศรัทธาความเชื่อว่าชาวพุทธไปหาครูบาอาจารย์จะไม่ไปฟังเทศน์ ไปปรึกษาเนี่ย ไอ้ความที่ฝังใจของเราเนี่ย ศรัทธาความเชื่อเป็นอริยทรัพย์ แต่พอศรัทธาความเชื่อเป็นอริยทรัพย์ ถ้าไปเจอไอ้คนขี้โกงเห็นไหม ศรัทธานั้นทำไปตายห่าหมดเลย ศรัทธานั้นจะพาเราเข้าไปอยู่วงของเขาเลยเห็นไหม ศรัทธานั้นก็ต้องมีปัญญาขึ้นมาละ นี่มันแต่ละขั้นแต่ละตอนไง

นี่มันเริ่มต้นไม่มีศรัทธาเลยนี่ เราจะไม่ริเริ่มอะไรเลย ศรัทธานี้เหมือนหัวรถจักร มันจะดึงเราเข้าไปสู่สิ่งที่เราจะพิสูจน์ พอเข้าถึงพิสูจน์แล้วนะ เริ่มต้นเห็นไหมดูสิกาลามสูตร ไม่ให้เชื่อแม้แต่ธรรมะ ไม่ให้เชื่อแม้แต่อาจารย์สอน ไม่ให้เชื่อ ไม่ให้เชื่ออะไรเลย ให้เชื่อประสบการณ์จริง พิสูจน์กันว่าอาจารย์กับเราใครจริง ดูสิพระเรานะเวลาจะไปหาครูบาอาจารย์เราน่ะ เขาเรียกขอนิสัย ไปอยู่กันก่อน ๗ วัน อยู่ใน ๗ วันเนี่ยไม่เป็นอาบัติแต่ล่วงพ้นราตรีที่ ๗ ไปเนี่ยไม่ขอนิสัยจะเป็นอาบัตินะ เป็นอาบัตินะล่วงพ้นราตรีที่ ๗ ไปเป็นอาบัติปาจิตตีย์

แต่ถ้าไปถึงต้องขอนิสัย พระภิกษุไม่ถึง ๕ พรรษาเป็นผู้ไม่ฉลาด ต้องขอนิสัยครูบาอาจารย์ตลอดเวลา ขอนิสัยไหมเนี่ยตอนอุปัชฌาย์ ถ้าอุปัชฌาย์ไปแล้วให้ขออาจารย์ ฉะนั้นเราธุดงค์ไปแล้วต้องขอนิสัย การขอนิสัย คำขอนิสัยคือคำให้สอนกัน เปิดโอกาสให้สอนกันให้ดูแลกัน แต่ถ้าไปดูไปอยู่ด้วยภายใน ๗ วันนั้น อาจารย์กับเราเนี่ยนิสัยเข้ากันไม่ได้ ถ้าเข้ากันไม่ได้เราต้องเก็บของ พอพ้น ๗ วันนั้นเราต้องลาจากที่นั่นไป

เนี่ยการขอนิสัยเพื่อจะตรวจสอบกัน เนี่ยถ้ามันนิสัยเข้ากันไม่ได้เห็นไหม ถ้านิสัยมันเข้ากันได้เราก็ขอนิสัย ถ้าขอนิสัยแล้วอาจารย์ให้นิสัยแล้ว อาจารย์ก็ต้องรับผิดชอบนะ เนี่ยอาจาริยวัตร อาจารย์จะสั่งจะสอนจะดูจะแล จะดูแลตั้งแต่เครื่องใช้ไม้สอยปัจจัยเครื่องอาศัย ดูแลทั้งชีวิตทางโลก ดูแลทั้งชีวิตทางธรรม เห็นไหมพ่อแม่ครูอาจารย์ เนี่ยพ่อแม่ก็เลี้ยงได้แต่ลูก เลี้ยงแต่ร่างกายได้ให้มันโตขึ้นมา แต่หัวใจเลี้ยงมันไม่ได้ หัวใจต้องอาศัยศีลธรรมจริยธรรมกล่อมเกลี้ยงมัน

แต่ครูบาอาจารย์หลวงปู่มั่นท่านดูแลตั้งแต่หัวใจ ดูแลตั้งแต่คิดมากคิดน้อยคิดจริงไม่จริงเห็นไหม นี่พูดถึงพ่อแม่ครูอาจารย์ การขอนิสัยเพราะจริตนิสัยมันตรงกัน มันถึงขอนิสัยได้ ถ้าจริตนิสัยไม่ตรงกันให้เก็บของแล้วไปซะ ให้เก็บของแล้วแยกจากกันไป มันแบบว่าเพราะว่ามันเข้ากันไม่ได้ เนี่ยถ้าเรามีศรัทธาความเชื่อใช่ไหม เราเข้าไปแล้วเนี่ยเราต้องพิสูจน์ เนี่ยมันเป็นพิสูจน์นะ มันเป็นเรื่องธรรมดาไม่ใช่ว่า ไม่ใช่สอนให้คนหัวแข็ง ให้คนเป็นคนหัวดื้อ มันเป็นเรื่องของข้อเท็จจริงในเรื่องของปัญญา

หลวงตาท่านก็บอกท่านลงใจหลวงปู่มั่นล้านเปอร์เซ็นต์ โอ้โหย ท่านรักหลวงปู่มั่นจนหลวงปู่มั่นทำอะไร ไม่อะไรเลย แต่ก่อนหน้านั้นหลวงปู่มั่นท่านพูดอะไร ท่านเป็นมหาใช่ไหม ท่านพูดเอง ท่านก็มาเปิดพระไตรปิฎกเหมือนกันตรงเปี๊ยะ ตรงเปี๊ยะ แล้วยิ่งพิสูจน์ขนาดไหนนะ แล้วยิ่งมันจริง ยิ่งจริง ยิ่งสุดยอดนะ โอยหัวใจนี่มันยิ่งรักเคารพบูชาน่ะ นี่ไงท่านมีความเชื่อ มีความเชื่อต้องมีปัญญาด้วย มันมีปัญญาขึ้นมาเพราะอะไร เพราะความเชื่อมันเพียงแต่ดึงเราเข้ามา ดึงเราเข้ามา

เนี่ยพระไตรปิฎกพูดไว้อย่างนั้นจริงๆ ว่าถ้าไม่มีความเชื่อเลย เราจะไม่มีโอกาสได้ทำอะไรกันเลย ความเชื่อคือศรัทธา ศรัทธาความเชื่อเห็นไหม ในวิทยาศาสตร์ในทางยุโรปเขาจะบอกกันเลยว่าอย่าดูถูกความเชื่อกัน เราเคารพความเชื่อของเขา ความเชื่อของเขาเนี่ย เราจะมองความเชื่อของเขาเนี่ยพิสูจน์ไม่ได้ พิสูจน์ไม่ได้ เดี๋ยวนี้พิสูจน์ไม่ได้นะ

เนี่ยความเชื่อของพวกเราเนี่ย เห็นคนเฒ่าคนแก่ไหม เขาไหว้แม่พระโพสพเนี่ย เอ้ทำไมพ่อแม่เราไหว้ดินวะ ดินมันแร่ธาตุ พ่อแม่เราไหว้ดินทำไม เนี่ยเรามันโง่ เขาไหว้แม่พระโพสพเนี่ย แม่พระโพสพเนี่ยเป็นเจ้าแม่แห่งดินใช่ไหม ดินเนี่ยมันให้ชีวิตกับเรา ดินมันเป็นสิ่งที่เราทำกสิกรรม เราได้อาหารมาจากดิน เราได้อาหารมาต่างๆ

เขาเคารพบูชา เขาเห็นคุณของมัน เขาไม่ได้ไหว้มัน เขาไม่ได้ไหว้ดิน แต่เขาไหว้พระแม่โพสพ พระแม่โพสพเขาถนอม เขาดูแลรักษา เขาให้พืชพรรณธัญญาหาร เขาให้ชีวิตเรา แต่คิดวิทยาศาสตร์ไง เอ้ ทำไมพ่อแม่กูโง่น่าดูเลย โอ๋ยดินก็ต้องไหว้ น้ำก็ต้องไหว้ โอ๋ย พวกนี้.. นี่ไงเราเข้าไม่ถึงเองศรัทธาความเชื่อ ถ้ามีศรัทธาความเชื่อต้องมีปัญญาด้วย ปัญญาถามไหว้เพราะอะไร ทำไมถึงไหว้ แล้วลองทำวิจัยดูสิ

พอทำวิจัยขึ้นมาเราจะเห็นเลยนะ เนี่ยๆ ปัญญาท้องถิ่นแต่ละพื้นถิ่นของเขาเนี่ย เขาทำอะไรของเขาเนี่ย มันมีที่มาที่ไปเพื่อหัวใจของเขา เนี่ยถ้ามีปัญญาเข้าไป แต่เราเข้าไม่ถึงกันเอง เราเข้าไม่ถึงกันเอง เราว่าเรามีความรู้ เราเป็นคนเก่ง เราเป็นนักวิทยาศาสตร์ เห็นพ่อแม่เป็นเต่าล้านปีนะ โอ๋ย พ่อแม่เป็นเต่าล้านปี พ่อแม่เขาคิดเหมือนเอ็งมาก่อนน่ะ ตอนเด็กๆ ก็คิดด้วยกันทุกคนน่ะว่าพ่อแม่เป็นเต่าล้านปี

แต่พอมึงโตขึ้นมาประสบการณ์มึงสอน มันสอนว่าประสบการณ์เนี่ยอย่างนี้ โลกมันเป็นอย่างนี้ มันซับซ้อนของมันมาอย่างนี้ มันตกผลึกในใจ พอมันตกผลึกในใจ วุฒิภาวะในใจมันเกิดขึ้นมา เนี่ยคนเราเนี่ยต่างกันโดยวัยนะ สิ่งที่โลกนี้มีปัญหาเพราะคนเราต่างกันโดยวัย แต่ด้วยวุฒิภาวะด้วยวัยนี่ มันก็มีมุมมองแตกต่างแล้ว แล้วยังจริตนิสัยอีกด้วย แล้วยิ่งนะถ้าลูกเราเป็นคนดีขึ้นมาน่ะ อภิชาตบุตรน่ะ ลูกเราทำสิ่งต่างๆ ขึ้นมา

ถ้าใจของเขายิ่งเปิดใจขึ้นมา ลูกนะเปิดตาใจพ่อแม่ได้ เนี่ยบุญกุศลมหาศาล เวลานะ ทางกวีเห็นไหม บุญคุณพ่อแม่เนี่ยน่ะเอาน้ำหมึกทะเลมาเขียนยังไม่มีวันจบเลย พ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของลูก พ่อแม่ให้ชีวิตเรามา แล้วบุญคุณอันนี้มีมหาศาลเลย แล้วถ้าเราเนี่ยพาพ่อพาแม่ทำบุญกุศลนะให้พ่อแม่ แล้วพ่อแม่เราประพฤติปฏิบัติขึ้นมาจนพุทโธจนจิตสงบขึ้นมา จนพุทโธขึ้นมา เนี่ยเราเลี้ยงพ่อเลี้ยงแม่ไปอนาคตเลย ถ้าจิตสงบขึ้นมาอย่างน้อยมันก็ไปเกิดบนพรหม ถ้าพูดถึงเวลาจะตายจิตมันคิดถึงสมาธินี้

แล้วถ้าจิตมันสงบ มันใช้ปัญญาขึ้นมาใคร่ครวญขึ้นมา มันเปิดตาใจขึ้นมาเนี่ย เราไม่ได้เลี้ยงแต่ชาตินี้นะ ชาตินี้ป้อนได้แต่เลี้ยงข้าว แต่เราให้บุญกุศลกันไป พ่อแม่เราจะเอาบุญกุศลนี้ไปใช้ชาติต่อๆ ไป เราทำบุญกุศลมาขนาดนี้เห็นไหม เราทำของเราได้ พ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของเรานะ เราได้ขึ้นมาแล้วเนี่ยเราก็เชิดชูของเราไป นั่นจิตใจมันขึ้นมาอย่างนี้เห็นไหม มีศรัทธามีความเชื่อ ความเชื่อขึ้นมาแล้วเนี่ย เราแก้ไขของเราขึ้นไป

นี่ก็เหมือนกัน ในเมื่อจิตใจมันมีอะไรกระทบขึ้นมาเนี่ย มันต้องลากกลับมาไม่ใช่ว่า เขาเรียกวิบากไง อย่างเช่นคนเกิดขึ้นมาแล้วเนี่ยเขาเรียกวิบากกรรม มันเป็นผลแล้ว มันเป็นผลแล้วจะแก้ยังไง พอเป็นวิบากแล้วเนี่ย พอเป็นวิบากกรรม มันเป็นผลแล้ว เป็นผลคือชีวิตเรามีแล้วไง ก็เป็นชีวิตอยู่เนี่ยแล้วจะแก้ยังไงกันต่อไป นี่ที่ว่าแก้กรรม แก้กรรม ชีวิตนี้เกิดมาจากไหน เกิดมาจากปฏิสนธิจิต

ดูสิเข้าโรงพยาบาลเนี่ย หมอก็วัดเลยนะวัดชีพจรวัดว่า มันยังมีชีวิตอยู่ไหม ถ้าพูดถึงดูม่านตาไม่เปิดแล้ว ตายแล้ว เขาไม่ได้ดูที่ร่างกายนะ เขาดูที่ความรู้สึก ชีวะ ชีวิตคือธาตุรู้ ธาตุรู้อันนั้นปฏิสนธิจิต มันเกิดมาแล้วเนี่ย ถ้านอกศาสนาแล้วเนี่ยจะจับตรงนี้ไม่ได้เลย จะบอกว่าเป็นวิญญาณ เป็นผี พอออกจากร่างไปก็เป็นผีเห็นไหม ความรู้สึกเป็นจิตวิญญาณ แต่จิตวิญญาณเนี่ยมันเป็นเรื่องของวัฏฏะ

แต่อริยสัจนี่มันทะลุเข้าไปในจิตวิญญาณนั้น จิตวิญญาณนั้นมันเป็นผลเห็นไหม มันเป็นความรู้สึกใช่ไหม แต่ในจิตวิญญาณนั้นมันมีกิเลส มันมีจริตนิสัย มันมีความพอใจของมัน แล้วเวลาทำความสงบของใจ จิตมันเป็นสมาธิขึ้นมาเนี่ย เวลามันชำแรกเข้าไปเห็นไหม เพราะในความคิดของเรา มันประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ

รูปคืออารมณ์ความรู้สึก เวทนาคือความสุข ความทุกข์ ความพอใจในความคิดเราไหม สัญญาคือข้อมูลน่ะ ถ้าเราคิดเพ้อเจ้อนะ เราก็คิดเลย เราจะมีเงินห้าแสนล้าน เราจะมีวิมานห้าร้อยหลัง เพ้อเจ้อไป สัญญา สัญญาคือการเปรียบเทียบ เปรียบเทียบจากข้อเท็จจริงว่าเนี่ยเราคิดโดยเรามีข้อมูลโดยสัญญา สังขารปรุงแต่ง สังขารปรุงแต่งตามแต่จินตนาการที่มันปรุงแต่งไป

วิญญาณรับรู้ในอารมณ์ความรู้สึกนั้น วิญญาณรับรู้ในรูปนั้น ถ้าไม่มีวิญญาณรับรู้ในรูปนั้น ความคิดมันจะต่อเนื่องเป็นชั้นเป็นตอนไปไม่ได้เห็นไหม นี่ไงสิ่งนี้มันเกิดขึ้นมาเลย เนี่ยขันธ์ไม่ใช่จิต จิตไม่ใช่ขันธ์ เพราะจิตมันเป็นจิตใช่ไหม ความคิดมันเป็นความคิด ถ้าไม่มีสมาธิเข้าไปเห็น มันไม่เห็นความเกี่ยวเนื่องกันไปของมัน แต่มีสมาธิเห็นความเกี่ยวเนื่องของมันเข้าไปแยกแยะมัน ไปใช้ปัญญาใคร่ครวญต่อมัน เห็นไหม

นี่ไงปฏิสนธิจิต ปฏิสนธิเกิดเป็นคน เกิดคนเป็นผลของกรรม เป็นผลของวิบาก ผลของวิบากเราก็ใช้ชีวิตไปวันๆ หนึ่งนะ โอ้โฮ นักวิทยาศาสตร์นะ โอ้โฮ คิดโครงการนะจะไปดาวอังคาร จะพิจารณาโลก จะระเบิดโลก จะเอาโลกใหม่มา จักรวาลจะเปลี่ยน คิดไปนู่น แต่ไม่เห็นโลกในหัวใจของตัว ไม่เห็นโลกการเกิดและการตาย โลกการเกิดและการตาย สิ่งนี้มันเกิดขึ้นมา เนี่ยๆ ปัญญามันเกิดขึ้นมาเห็นไหม เราจะบอกว่าถ้าเป็นวิบากศาสนาเนี่ย ในศาสนาพุทธ พุทธศาสนาสอนเข้ามาทำความสะอาด

เนี่ยองค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ธรรม ตั้งแต่เนี่ยสิ่งที่ว่าชำระกิเลสแล้วออกมาอีก ๔๕ ปี เนี่ยสิ่งนี้มันเข้ามา มรรคญาณมันเกิดขึ้นมาเห็นไหม ถ้ามรรคญาณมันเกิดขึ้นมาเนี่ยมันเห็นภาพเชิงซ้อนน่ะ ภาพเชิงซ้อนจากชีวิต จากความเป็นจริงเนี่ย แล้วเจอะอริยสัจอริยสัจแล้วเข้าไปกลั่นกรองมัน แล้วกลั่นกรองแล้วมันทำของมันอย่างไร ถ้าทำของมันเป็นสัจจะความจริงขึ้นมา สัจจะนะ คนเราเนี่ยโกหกคนอื่นได้หมดเลย แต่โกหกตนเองไม่ได้หรอก เราไม่มีอะไรในหัวใจเลย กูเป็นพระอรหันต์ กูรู้หมดเลย กูจำพระไตรปิฎกมาพูด เนี่ยมันโกหกตัวเองเพราะอะไร เพราะความหลงมันมีในหัวใจใช่ไหม

แต่มันเกิดอริยสัจขึ้นมาจากภายในเนี่ย มรรคญาณมันเกิด สติปัญญามันเกิด สิ่งต่างๆ ที่มันเกิด สมาธิมันเกิด ฐานมันเกิดขึ้นมาแล้วมันชำระล้างของมัน มันชำระล้างเป็นชั้นเป็นตอน มันชำระๆๆ ชำระล้างเข้าไปเนี่ย สิ่งนี้เรารู้เราเห็นใช่ไหม เพราะเราโกหกตัวเราไม่ได้ ถ้ายังมีความลังเลสงสัย ถ้ายังมีความไม่แน่ใจในตัวเอง กิเลสทั้งนั้น กิเลสทั้งนั้นเห็นไหม เนี่ยแล้วบอกเนี่ยผลของวัฏฏะ ชีวิตนี้มันเป็นการขับเคลื่อนมาจากกรรม จากกรรม บุญกุศลขับเคลื่อนมาเกิดเป็นมนุษย์เนี่ย

แล้วผลของวัฏฏะเนี่ย เพราะเรามีความเชื่อมั่นของเรา เรามีความศรัทธาของเราเห็นไหม เราถึงประพฤติปฏิบัติตามธรรมขององค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้าอยู่เนี่ย แล้วเวลามรรคญาณมันเกิดขึ้นมาเนี่ย มันเป็นความมหัศจรรย์ มันเข้าไปแยกแยะ เข้าไปทำลาย ให้ปฏิสนธิจิต ปฏิสนธิจิตเกิดเป็นนาย ก นาย ข นาย ง อยู่เนี่ยเกิดนาย ข นาย ค มันเป็นวิทยาศาสตร์ มันเป็นความจริงในผลของวัฏฏะ

แต่พอมรรคญาณเข้าไปทำลายมัน เข้าไปแยกแยะมันเห็นไหม มรรคญาณมันซ้อนเข้ามา มรรคญาณมันซ้อนเข้ามา นี่ไงที่ว่าสะอาด สะอาดบริสุทธิ์ที่จิต พอสะอาดบริสุทธิ์ที่จิตเพราะอะไร เพราะเรามีปัญญาของเรา เราใคร่ครวญของเรา มันสะอาดบริสุทธิ์ที่นี่ขึ้นมา ถ้าสะอาดที่นี่ขึ้นมา เนี่ยสิ่งที่ว่าสิ่งที่ความฟุ้งซ่าน สิ่งที่ทำไม่ได้ เนี่ยมันทุกข์ มันทุกข์ เพราะหน้าที่การงาน ก็ไปแบกมันเอง ไปแบกไปยึดมันเอง งานก็คืองานเลย

แต่ไอ้เรื่องนิสัยของเรา ความเป็นไปของเราในหัวใจของเรา มันเป็นของมัน แล้วตรงนี้มันละล้าละลังล่ะสิ งานก็จะเอา ทำงานแล้วไม่มีความสุข ทำงานแล้วไม่ฟุ้งซ่านเลยเนี่ย นี่ก็มาได้โล่ใช่ไหม กิเลสมันก็หลอก นี่ไงตอนทำงานแล้วพุทโธไม่ได้ มันก็บอกเลยนะ เนี่ยงานโลกนะ มันก็บอกเรา เราอยากภาวนานะ แล้วมันก็ละล้าละลังเห็นไหม จับปลาสองมือสามมือไง จับอะไรก็จับมือหนึ่งเอาให้มั่นๆ เนาะ

จับปลาก็จับปลาให้มันได้ก่อน พอได้แล้วเนี่ยเราจะปล่อยปลาเอาชีวิตเอาบุญก็ได้ ถ้ามันเกิดจับปลาแล้วมันตายขึ้นมานะ กูจะผ่ามึง กูจะกินมึง แต่ถ้ามันมีชีวิตอยู่เราก็ปล่อยนะ จับปลาไปปล่อยแล้วได้บุญกุศล แต่ถ้ามันตายเนื้อเอ็งก็เป็นอาหารนะเว้ย จับให้มั่นคั้นให้ตาย แล้วถึงเวลาแล้วพอมันเห็น มันไม่มีใครแก้ใครให้ได้หรอก

พอถึงที่สุดแล้วเนี่ย ใจเรามันปล่อยมันเอง ด้วยปัญญาของเรา เพราะมันปล่อย มันวางไปแล้ว มันจะเห็นโทษเลยนะ พอปล่อยไปแล้วนะ โฮ้ ของแค่นี้ก็ไปติดมันได้ ถ้าปล่อยได้แล้วนะ ถ้าปล่อยไม่ได้โอยทุกข์เกือบตายน่ะ โอ้โฮ มึงกระทืบกูแบนเลย เจ็บช้ำนัก แต่ถ้าปล่อยมันได้นะ ฮึ ของนิดเดียวไม่น่าโง่ขนาดนี้เลย เนี่ยปัญญามันจะตามทันกันนะ ปัญญามันจะไล่เข้ามา

ศาสนาพุทธเป็นศาสนาแห่งปัญญา แต่ปัญญามีหลายขั้นหลายตอนมาก ถ้าปัญญาทางโลกปัญญาเขาหากินของเขา ปัญญานี่มันก็อยู่ที่กาลเทศะด้วย สมควรที่จะใช้ มันจะใช้ประโยชน์ได้นะ ถ้ามันยังไม่สมควรที่จะใช้ เวลาใช้ไปเนี่ยมันชิงสุกก่อนห่าม พอชิงสุกก่อนห่ามเนี่ยปฏิสนธิจิตนี่สำคัญมาก ปฏิสนธิจิตเป็นภพ สิ่งใดๆ ทุกอย่างเกิดขึ้นจากฐานที่นี่

ดูสิองค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้าบุพเพนิวาสานุสติญาณ ย้อนอดีตชาติไปตลอดเลย แต่เวลาองค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้าย้อนอดีตชาติย้อนที่ไหน ก็ย้อนที่จิตขององค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้า ข้อมูลจากอดีตชาติที่ไม่มีต้นไม่มีปลายเนี่ย มันสะสมลงอยู่ที่ภพเนี่ย อยู่ที่หัวใจเนี่ย แล้วพระพุทธเจ้าย้อนอดีตชาติไปไม่มีวันจบ ยังไงก็ไม่จบ ทั้งๆ ที่ใจอยู่นี่นะ ย้อนไม่มีวันจบเลย มันขึ้น ขึ้นมาตลอดน่ะ

เนี่ยเป็นคอมพิวเตอร์นะ ดูสิที่เขาเก็บๆ ข้อมูลน่ะ มันจะได้ลึกมากน้อยแค่ไหน ไอ้นี่มันเก็บข้อมูลจนไม่มีต้นไม่มีปลาย สาวเท่าไหร่มันไม่มีวันจบ มันไม่จบ มันไม่มีต้นไม่มีปลาย ถึงย้อนกลับมา ย้อนกลับมาเนี่ยแล้วเวลาถ้าถึงที่สุดเนี่ย มันจะไปอดีต ไปอนาคตอีกเห็นไหม เนี่ยทุกอย่างมันเกิดจากจิต ทุกอย่างเกิดจากจิต

โลกนี้มีเพราะมีเรา เพราะมีเรา เราไปยึดว่าโลกนี้มี เก่งมาก นักวิทยาศาสตร์นี้เก่งมากเลย จักรวาลนี้ขนาดไหน โอ้โฮ ดวงดาวรู้ไปหมดเลย ใครรู้ล่ะ ดวงดาวมีชีวิตไหม มึงไปสำรวจดวงดาว ดวงดาวสวัสดีมึงหรือเปล่า มีแต่ไปแอบดูเขา ไปสำรวจดวงดาวก็ไปเก็บข้อมูลจากดวงดาวมา แล้วดวงดาวมันสวัสดีมึงไหม มันมีชีวิตหรือเปล่า ชีวิตเราเพราะเราไปรู้เขาใช่ไหม โลกนี้มีเพราะมีเรา

ถ้าโลกนี้มีเพราะมีเรา มันย้อนกลับมามันชำระที่นี่แล้ว สรรพสิ่งนี้มันมีโดยธรรมชาติของมัน แต่ธรรมชาติของจิต ธรรมชาติของเรา ธรรมชาติของชีวิตของเรา วางตรงนี้ให้ได้ ถ้าวางตรงนี้ให้ได้ เราจะบอกว่ามันจะต้องทำไปเป็นขั้นตอน ดูสิดูไอ้แพรมันมีความสุขมาก มันอยู่ของมันได้เห็นไหม เวลาขั้นตอนมันเป็นเด็ก มันก็เป็นเด็กของมัน เป็นเด็กที่ดี แล้วไอ้แพรมันจะโตมาเป็นผู้ใหญ่ก็เป็นผู้ใหญ่ที่ดี

ระหว่างปัจจุบันนี้ดีตลอด อย่าไปห่วง ปัจจุบันดีครูบาอาจารย์สุคโตจะไปสวรรค์ จะไปนิพพาน จะไปต่างๆ ปัจจุบันทุกข์หรือร้อนหรือเย็น ถ้าปัจจุบันนี้สุคโต อนาคตสุคโตแน่นอน ทีนี้เราอยากไปสุคโตแล้วเราเอาความสุคโตนั้น เอาสิ่งที่อนาคตที่จะเป็นสุคโตเนี่ย เอามาปั่นป่วนปัจจุบันนี้ไง เอามาปั่นป่วนปัจจุบันจนสับสนน่ะ จนสับสนไปหมดเลย ปัจจุบันนี้ให้เป็นปัจจุบัน หน้าที่การงานของเราเป็นอย่างนี้ เราจะอยู่หน้าที่การงานของเรา แล้วถ้าทำได้ดี ทำสิ่งไรๆ ได้ดี เรามันจะเป็นประโยชน์กับเราไปข้างหน้า นี่พูดถึงการทำงานแล้วมันสับสน มันหงุดหงิด นี่พึ่งธรรมะนะ

ถาม : เวลาเดินจงกรมจะเกิดอาการเป็นวงๆ แล้วเลือนไปมาหลายครั้ง

หลวงพ่อ : เวลาเดินจงกรม การเดินจงกรมนะมันเหมือนนักกีฬา นักกีฬาเนี่ย เวลาลงแข่งขันเห็นไหมฟุตบอลมันก็เวลาเท่าไหร่ นักมวยมันยกละเท่าไหร่ เวลาของมันนั้น แต่เวลามันซ้อมเนี่ย เวลาซ้อมเนี่ยมันมากกว่าเวลาแข่งขันมหาศาลเลย เวลาเดินจงกรมเนี่ยเห็นไหม เราจะฝึกตัวเราตลอดเวลา เราจะฝึกตัวเราตลอดเวลา การฝึกก็เหมือนสัตว์ฝึกซ้อมมาตลอดเวลา นี้พอฝึกซ้อมขึ้นมาเนี่ย ถ้าฝึกซ้อมร่างกายเราแข็งแรงขึ้นมา ร่างกายเราแข็งแรงขึ้นมา จิตใจเราเริ่มมีพื้นฐานขึ้นมา

สิ่งที่เห็นอะไรเกิดกลมๆ วงๆ ขึ้นมาเนี่ย ถ้ามันเกิดมันเห็นสิ่งต่างๆ บางทีภาวนาไปเนี่ย ไม่ต้องภาวนาก็ได้ เวลาลุกขึ้นเร็วไว คนแก่ๆ เนี่ยลุกขึ้นมาเร็วๆ นี่ดาวเต็มท้องฟ้าเลย ลุกพรวดขึ้นมาดาวระยิบระยับเลย เขาไม่เห็นเป็นอะไรเลย ลุกเร็วๆ นี่ดาวระยิบระยับ แต่ถ้ามันเป็นวง เวลาเดินจงกรมเกิดอาการ อาการวงๆ จิตมันเห็นได้ คำว่าจิตเห็นได้เนี่ย

คำว่าจิตเห็นได้เพราะถ้าเราพูดนะ เราเห็นไหม เวลาเราพูดเราบอกว่า เนี่ยอย่างนี้เป็นโลกียปัญญา อันนี้เป็นโลกุตตรปัญญา จิตต้องสงบก่อนมันถึงเป็นโลกุตตรปัญญา โอยแล้วเมื่อไหร่จิตมันจะสงบล่ะ ถ้าจิตมันไม่สงบก็ไม่ใช้ปัญญาสักทีหนึ่ง แล้วจิตสงบเมื่อไหร่ ก็ไปห่วงวิตกกังวล จิตสงบเมื่อไหร่ เนี่ยมันก็เหมือนกับเดินจงกรมเนี่ย พอจิตมันสงบ มันบอกเองเลย อย่างเช่นเห็นวงๆ นี่นะ

เหมือนรถ เราเปรียบเหมือนรถทุกที รถนี่นะถ้าได้ออกเคลื่อนไหวออกไปนะ รถน่ะล้อมันหมุนน่ะ เข็มไมล์มันจะกระดิกทันทีเลย ถ้ารถนี่มันจอดอยู่นิ่งๆ เข็มไมล์จะเกิดกระดิกไม่ได้ ถ้าจิตของเราเป็นจิตปกติ จิตที่เราไม่รู้สิ่งใดเลย เราจะรู้เห็นสิ่งใดเลยไม่ได้ แต่ถ้าจิตของเรามันมีพัฒนาการขึ้นมา มันจะเห็นสิ่งใดๆ บ้าง ก็รถ รถมันแค่ขยับเท่านั้นเอง รถขยับ จิตเรามีการเปลี่ยนแปลง

ถ้าจิตมีการเปลี่ยนแปลง สิ่งใดมีการเกิดขึ้นมาก็รับรู้ มันจะเป็นไรไป รับรู้สิ่งนั้นไว้แต่อย่าไปตื่นเต้นกับมันนะ เพราะรถเราเนี่ยเวลาวิ่งไปบนถนนเนี่ย มันวิ่งไป ๑๒๐ ไอ้นี่แหมขยับหน่อยเดียวนี่ โอ้หู เห็นวง รู้นู่นรู้นี่ ตื่นเต้นไปกับมันน่ะ รถแค่ออกตัวน่ะ ถ้ามึงบังคับพวงมาลัยไม่ได้ มันไหลลงไป มันจะตกเหวนะมึง ตั้งสติไว้ อะไรจะเกิดขึ้นมากลับมาที่ผู้รู้ เพียงแต่มีแรงขยับเขยื้อนของมันเอง แล้วพอขยับเขยื้อนไปแล้วเนี่ย เราใช้ปัญญาบ่อยๆ ครั้งเข้า พอใช้ปัญญาบ่อยครั้งเข้า การพัฒนาการของจิตมันจะมี

ถ้ามีการปฏิบัติเหมือนนักกีฬาเลย ดูสินักกีฬาเนี่ยเวลาเขาได้แชมป์โลกมาแล้ว เขาจะมาเปิดค่ายมวยของเขาเองเพราะเขามีประสบการณ์อย่างนั้น เขาจะเอาอย่างนั้นมาเทรนลูกศิษย์ของเขาขึ้นมาได้มหาศาลเลย จิตของเราเนี่ย ครูบาอาจารย์ของเรา พระพุทธเจ้าเนี่ยท่านปฏิบัติมาเนี่ย เพราะประสบการณ์ของจิตอันนั้นน่ะ พอประสบการณ์ของจิตอันนั้นเข้าไปต่อสู้กับกิเลสยังไง อันนั้นน่ะ ท่านเอาอันนั้นน่ะ ความรู้จริงอันนั้นน่ะเอามาสอนลูกศิษย์ลูกหา

เนี่ยสิ่งที่พอมันเกิดขึ้นมา ท่านเอาประสบการณ์ จิตมันจะพัฒนาการได้ มันจะปฏิบัติได้ มันก็ประสบการณ์ของจิตนั่นล่ะ จิตมันจะรู้เห็นเรื่องเล็กน้อยๆ มันก็แค่ เอ็งทำไมเอ็งก็แค่ใส่นวมให้เขาเป็นเท่านั้นเอง เอ็งชกไม่เป็นเลย แหมใส่นวมให้คนอื่นใส่ได้นะ เวลาใส่นวมตัวเองใส่ไม่ได้ เขาให้ใส่นวม ใส่นวม มันเลยไปใส่ตีนนู่นน่ะ

นี่ก็เหมือนกัน พอจิตมันรู้ไปเห็นอะไรเนี่ย อย่าไปตื่นเต้น ความรู้ความเห็นเนี่ย เพราะคำว่าความรู้ความเห็น เดินจงกรม เห็นวงๆ ต่างๆ เนี่ย มันเพราะจิตมันขยับ มันรู้อย่างนั้นมันยังไม่เป็น รถขยับตัวเฉยๆ เนี่ยนะ มันยังใช้ประโยชน์สิ่งใดๆ ไม่ได้ รถน่ะกว่าจะหารถเจอ รถน่ะ คิดดูสิว่าเราจะถอยรถสักคัน เราหาเงินหาจนหน้ามืดเลย กว่าจะได้รถมาสักคันหนึ่ง ไอ้นี่รถนะเราต้องไปซื้อไปหามันมา

จิตของเราอยู่ที่ใจเนี่ย มันมีกับเราตั้งแต่มันเกิดเนี่ย มันมาเกิดในไข่นั่นน่ะ มันถึงเป็นเราขึ้นมา เกิดในไข่ อยู่ในท้อง ๙ เดือน กินอาหารทางสายสะดือ เนี่ยกินอาหารมาจากอกของแม่ เนี่ยอยู่ในครรภ์ของมารดา แม่กินข้าวเข้าไป แล้วแม่ย่อยอาหารให้เราได้กินด้วยอีกชั้นหนึ่ง นั่นน่ะชีวิตของมันอีก ๙ เดือน นั้นน่ะชีวิตแล้ว ชีวิตในครรภ์ ๙ เดือนดิ้นขลุกขลักๆ เนี่ย แม่ไปไหน แม่กินเผ็ดๆ เข้าไป มันดิ้นใหญ่เลย มันเผ็ดมันน่ะ

นี่นั่นก็ชีวิตหนึ่งเห็นไหม เนี่ยรถต้องถอยมันมา แล้วจิตมึงอยู่ไหน เกิดอยู่ในครรภ์ก็ไม่รู้จักตัวเอง ต้องอาศัยอาหารจากแม่ เกิดมาคลอดออกมาแล้วเนี่ย คลอดออกมาเป็นมนุษย์ขึ้นมา พ่อแม่ไม่เลี้ยงมานะอดตาย สัตว์บางชนิดมันเกิดแล้วมันอยู่ของมันได้เลย มนุษย์นะคลอดออกมาพ่อแม่ไม่เลี้ยงนะตายหมด พ่อแม่ต้องเลี้ยงมันมา แล้วพอเลี้ยงมันมาเนี่ย เนี่ยเลี้ยงมาพอเลี้ยงตัวเองได้ ต่อไปจะมีครอบครัวเป็นพ่อแม่คน จนหมดอายุขัยก็ยังหารถไม่เจอ

จนหมดอายุขัยก็ยังหาจิตตัวเองไม่เจอ รถยังไปถอยมาได้ จิตมึงถอยมาให้กูดูหน่อยหนึ่ง ภาวนากันไม่เป็นเลย ว่างๆ ว่างๆ เขาบอกรถ เนี่ยรถมันเป็นส่วนประกอบของมัน เป็นรถขึ้นมาเนี่ย เขาจะใช้ประโยชน์ได้ รถกูก็มีคันหนึ่งเห็นไหม กูมีรถรูปภาพเออรถเป็นอย่างนี้ไง เฮ้ย รถมึงใช้ไม่ได้ รถอันนี้เขาเป็นแคตตาล็อกไว้บอกซื้อขายกัน มันไม่ใช่ตัวรถ

นี่ก็เหมือนกันไงบอกมีรถ รถกูก็มีแต่ไม่เคยเจอ ไม่เคยเจอก็เลยไม่ใช้ประโยชน์มัน แต่ถ้าเรามีรถ เรามีล้อนะ แม้แต่ว่าปล่อยในที่ลาดชันมันยังวิ่งไปได้ มันยังไหลไปได้ ไอ้รถในกระดาษขยับเขยื้อนไม่ได้นะ นี่ไงจิตเวลาจะหามันเห็นไหม เนี่ยพูดถึงเดินจงกรม เดินจงกรมน่ะ เราจะย้อนกลับมาดูใจเรา ถ้ามาเจอเรา เจอใจของใจเรา ถ้าใจมันขยับไอ้เห็นวงๆ อย่างไร มันเลื่อนไปเลื่อนมา ตั้งสติไว้นะ ตั้งสติไว้ ตั้งสติไว้แล้วพุทโธไว้ ถ้าเดินพุทโธอยู่ สิ่งนั้นมันจะหายไปเอง

จิตเรามองนะ เนี่ยโยมลืมตามองจะเห็นเราหมดเลย โยมหลับตาจะเห็นเราไหม จิตมัน ตาจิตมันเปิดขึ้นมาเนี่ย มันจะรับรู้สิ่งต่างๆ แต่รับรู้สิ่งนั้นมันไม่เป็นประโยชน์ไง มันยังไม่เป็นประโยชน์กับเรา ถ้าเป็นประโยชน์กับเรานะ ดูสิดูไฟฟ้าสิ เวลาไดมันหมุนขึ้นมาพอมีไฟ นิดหน่อยส่งไฟมาแล้วน่ะ ไฟมันต่ำไม่เป็นประโยชน์เลย แต่ถ้าไฟมันหมุนของมันจนมันสมบูรณ์ขึ้นมาเนี่ย มันส่งไปตามสาย มันจะเป็นประโยชน์มากเลย

จิตเราถ้าสงบเป็นพื้นฐานแล้ว แต่กว่าจะสงบพื้นฐานเห็นไหม เมื่อกี้พูดถึงเรื่องความเชื่อ ถ้าความเชื่อน่ะ ความเชื่อแก้กิเลสไม่ได้ จิตมันสงบแล้วนะ ถ้าสงบ สงบแล้วมันสงบด้วยปัญญาไหม ถ้าปัญญามันเข้ามา มันจะสงบมากขึ้น มากขึ้น ฐานของคนฐานลึกตื้น ดูสิความลับทางราชการเนี่ย เราตำแหน่งหน้าที่เราไม่ใหญ่พอ เราจะได้รับรู้ความลับทางราชการได้ส่วนหนึ่ง ผู้ที่เป็นผู้อำนวยการ ผู้ที่เป็นผู้บริหารทั้งหมด เขาจะรู้ความลับทางราชการทั้งหมดเลย

จิตของเราก็เหมือนกัน ในเมื่อมันสงบเล็กน้อย มันก็รู้เห็นเล็กๆ น้อยๆ แต่ถ้ามันพัฒนาการคือใช้สติปัญญาเข้าไปเรื่อยๆ มันจะสงบเข้าไปเรื่อยๆ มันจะไปรู้ความลับมากขึ้น มากขึ้นนะ จนมันจะไปรู้ข้อมูลทั้งหมดของจิตเลย ถ้าจิตมันสงบเข้าไป ถ้าไปรู้ข้อมูลของจิต มันจะใช้ประโยชน์ของมันได้เห็นไหม ฉะนั้นเราควรทำความสงบด้วยปัญญา มันสงบแล้ว พอสงบรู้แสงอะไรต่างๆ อันนี้มันยังของเล็กน้อย

เราก็กลับมาพุทโธไว้ ไม่ต้องไปตื่นเต้นกับมัน มันก็เหมือนเราน่ะสามล้อถูกหวย ปั่นสามล้อทุกวันเลย เหนื่อยมากได้เงินมาบาทสองบาท วันไหนเขาให้สักพันสองพัน อู้ฮูย ดีใจเกือบตาย นี่ก็เหมือนกันพอจิตมันสงบมันสามล้อถูกหวยไง มันไปตื่นเต้นพอไปเห็นจิตสงบหน่อย โอ้โหย สามล้อถูกหวยเลย มันพากันไปเสียหายหมด แต่ตั้งสติไว้ สามล้อถูกหวย ถ้าเราถึงถูกหวย เราไม่ใช้จ่ายฟุ่มเฟือย เราเก็บไว้ สามล้อถูกหวยก็เป็นประโยชน์ได้

จิตของเราเวลาภาวนานี่ มันมีสิ่งท้าทาย มีสิ่งที่เราคิดคาดคิดไม่ถึง ถ้ามันคาดคิดถึงนะ มันเป็นสูตรสำเร็จนะ เป็นสัญญาจำมา ไม่เป็นประโยชน์อะไรเลย ดูชีวิตเราสิ เราไปศึกษาชีวิตคนอื่นได้หมด ชีวิตของคนอื่นนะคฤหบดีนะ โอ้โฮเขาทำอย่างนั้นนะ เขาทำอย่างนี้นะ แล้วมันรวยนะ คิดได้หมดล่ะ แต่เราจะทำให้รวยได้อย่างนั้นนะ โอกาสมันก็แตกต่างแล้ว

ยิ่งในปัจจุบันนะเมื่อก่อนนะ เราพูดบ่อยเพราะมันเป็นคติของคนจีนเนอะ เสื่อผืนหมอนใบเนี่ยเรามาจากเมืองจีนกันน่ะ เสื่อผืนหมอนใบเนี่ย ทำให้เกิดเศรษฐีในเมืองไทยมหาศาลเลย เดี๋ยวนี้เสื่อผืนหมอนใบเนี่ยทำอะไรได้ เว้นไว้แต่ตลาดหุ้น เนี่ยโอกาสและจังหวะมันน้อยไปเพราะโลกเดี๋ยวนี้มันทันกันหมดแล้ว ถ้าโลกทันกันหมดแล้วเนี่ย สิ่งต่างๆ ในความเป็นไปของจิต จิตมันจะมีขยันหมั่นเพียร ทำขึ้นมาให้เป็นประโยชน์กับเรา เป็นประโยชน์กับเรานะ

เรื่องของทรัพย์สมบัติ เรื่องของอำนาจวาสนา เรื่องยศฐาบรรดาศักดิ์จากข้างนอกเนี่ยไม่ยั่งยืนหรอก มันเป็นสมบัติสาธารณะ ทุกคนมีสิทธิที่แสวงหามา แต่คุณธรรมของในใจเนี่ย มันไม่ใช่สมบัติของสาธารณะ มันสมบัติส่วนตน มันเป็นสมบัติของจิต จิตของเราเนี่ยได้สัมผัสขนาดไหน เนี่ยจริงๆ นะ เราเทศน์มามหาศาลเลยนะ เราจะฟังด้วย คนที่ปฏิบัติได้มากแค่ไหน

ถ้าพูดถึงถ้าได้สมาธิมาเขาพูดถูกต้องนะ นั่นน่ะสมบัติส่วนตน สมบัติส่วนตนเนี่ยหาได้ยากมาก สมบัติสาธารณะมาแล้วนะหลวงพ่อนะ พุทธพจน์ว่าอย่างนั้น พระไตรปิฎกว่าอย่างนั้น โอ้โฮ กูก็อ่านเป็น กูก็อ่านได้ กูก็รู้ นั้นเวลาเขาพูดเวลาเขามาหาเราเห็นไหม เนี่ยเป็นพุทธทำนาย พุทธทำนายอย่างนั้น เราถามว่ามึงเกิดทันพระพุทธเจ้าเหรอ พระพุทธเจ้าทำนายให้มึงฟังเหรอ เขาบอกพุทธทำนาย

ถ้าพุทธทำนายจริงๆ มันก็มาจากพระไตรปิฎก เพราะพระไตรปิฎกนี่เป็นคำจารึกที่พระพุทธเจ้าพูดไว้ แล้วพระไตรปิฎกเนี่ยเราก็ดู แล้วกูก็ดูมา กูก็ฟังพระพุทธเจ้ามาเหมือนมึงเนี่ย กูไม่เห็นพระพุทธเจ้าทำนายตรงไหนเลย มึงเอาความเห็นมึงทั้งนั้นน่ะ เนี่ยพุทธทำนาย เราพุทธทำนายมานะ ถ้าเป็นมาถึงกูฉีกทิ้งหมด เพราะกูมั่นใจว่ากูก็ได้ดูพุทธทำนาย พระพุทธเจ้าสอนมาหมดแล้วล่ะ

เพียงแต่ว่าไอ้คนมันวุฒิภาวะไม่ถึง นั่นพุทธทำนายอย่างนั้น ไม่เชื่อ! เอ็งเกิดทันพระพุทธเจ้าเหรอ พระพุทธเจ้าตายมาสองพันกว่าปีแล้ว มึงเกิดไม่ทันหรอก ถ้ามึงบอกพุทธทำนายก็ต้องอยู่ในพระไตรปิฎก แล้วพระไตรปิฎกเราก็ดู เออ ตรงไหนล่ะ คือมันตีความแตกต่างกันไป ดูสิในปัจจุบันนี้เห็นไหม เนี่ยพระพุทธเจ้าว่าอย่างนั้น นี่พระพุทธเจ้าเคยสอนไว้ แล้วเดี๋ยวนี้กาลเวลามันทำให้มันเลือนหายไป

นี่มีครูบาอาจารย์มีชื่อเสียงมากเลยฟื้นขึ้นมาใหม่ กูจะอ้วก! เราก็ดู โธ่ พระพุทธเจ้าสอนไว้แล้วน่ะ กรรมฐาน ๔๐ ห้องเพื่อประโยชน์กับเรา เราเชื่อมั่นมาก เราเชื่อมั่นถึงความเมตตานะ เมตตาขององค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้า เราเชื่อมั่นความเมตตาของครูบาอาจารย์ของเรา ครูบาอาจารย์ของเรานะ เหมือนเป็นพ่อแม่คนเลย พ่อแม่ทุกคนอยากปรารถนาให้ลูกประสบความสำเร็จ ไม่มีพ่อแม่คนไหนเลย ไม่อยากให้ลูกเราประสบผลสำเร็จ

ครูบาอาจารย์ของเราทุกคนเลย ปรารถนาให้ลูกศิษย์ประสบความสำเร็จ อยากให้ลูกศิษย์มีหลักมีชัย อยากให้ลูกศิษย์ลูกหาเป็นศาสนธรรมทายาท เป็นธรรมทายาท เพื่อจรรโลงศาสนาต่อๆ กันไป แต่มันเป็นบุญเป็นกรรมของเขา เป็นอำนาจวาสนาของเขา ที่เขาจะเล่าได้ถึงมากน้อยแค่ไหน ถ้าเขาเข้าไม่ถึงข้อเท็จจริงอย่างนั้น เขาจะเอาข้อเท็จจริงอะไรมาสอน เพราะสอนในพระไตรปิฎก มันก็ฟังเขาเล่ามา

เมื่อกี้มาเนี่ย อู้ฮู เขาบอกที่นั่นเขาขุดเหมืองน่ะ โอ๋ มันลงไปนะ มันไปเห็นชั้นทองคำ อูยทองคำเต็มไปหมดเลย ไอ้เราเอ้ยจริงเหรอวะไปกันใหญ่เลยนะ พอขุดลงไปนะ ไปเจอส้วมเก่าเขาไง ฐานเก่าเขา เขาถ่ายทิ้งไว้แล้วเขากลบไว้ ขุดลงไปนะมันบอกทองคำ ขุดลงไปเจอแต่ขี้ เนี่ยเขาเล่ามา เขาว่ามา มันไม่รู้ของมันน่ะ มันก็พูดกันไป แล้วก็ตื่นไปกันนะ ตอนนี้ตื่นกันใหญ่เลยนะ

โอยที่นั่นก็มีเหมืองนะ ที่นี่ก็มีเหมืองนะ โอยเหมืองทองคำไอ้เราไปขุดคุ้ยทีไร มันขี้ทุกทีเลย มันเลยมีความแตกต่างเห็นไหม แต่ถ้าเราปฏิบัติจริงของเราขึ้นมานะ ไม่มีหรอกพ่อแม่คนไหนไม่ปรารถนาให้ลูก ไม่ปรารถนาให้สังคมร่มเย็นเป็นสุข ครูบาอาจารย์ของเราท่านใจเป็นธรรม ไม่มีครูบาอาจารย์องค์ไหนหรอก จะทำให้พวกเราจะแถออกไปจากหลักการ

คำว่าแถออกไปจากหลักการเหมือน..โทษนะ เวลาติดยาเสพติด ลูกเราน่ะไปคบเพื่อน เพื่อนพาไปนอกลู่นอกทางน่ะ เราเสียใจมากนะ นี่ก็เหมือนกันในการประพฤติปฏิบัติถ้าเราเห็นแต่ความเห็นของเรา เราเห็นแต่ตัวของเรา แล้วเราแถของเราออกไปเนี่ย มันก็เหมือนกับครูบาอาจารย์ท่านก็เสียใจเป็นธรรมดา หลักเกณฑ์มันก็เป็นอย่างนี้ แล้วออกนอกหลักไปได้อย่างไร แล้วแถไปไหน

นี่ไงครูบาอาจารย์ถึงบอกว่าดุ ดุก็เพราะเหตุนี่ไง ดุเพราะเตือนสติ ดุเพราะคอยเคาะ คอยเคาะให้เราอยู่ในหลักในเกณฑ์น่ะ ให้อยู่ในเส้นทาง อยู่ในเส้นทางแห่งมรรค อยู่ในเส้นทางแห่งธรรมและวินัย อยู่ในเส้นทางเห็นไหม หลวงตาท่านพูดเป็นประจำ เหยียบหัวพระพุทธเจ้าไป แล้วบอกว่าถือธรรมวินัย เหยียบหัวพระพุทธเจ้าก็เหยียบธรรมวินัยนี่ไปไง เนี่ยศาสดา ธรรมวินัยเป็นศาสดาของเรา เราต้องยึดหลักอันนี้แล้วพยายามของเราไป

ไม่มี ไม่มีหรอก ไม่มีพ่อแม่คนไหนไม่ห่วงลูก ไม่ปรารถนาดีกับลูก มีแต่พ่อแม่ปรารถนาดีกับลูก แล้วถ้าพ่อแม่ปรารถนาดี มันจะมีความรักอันใดเท่ากับความรักยิ่งใหญ่ของพ่อแม่ ความรักพ่อแม่มันไม่มีพิษมีภัยกับใคร นี่ก็เหมือนกันความรักขององค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้า ธรรมวินัยมันเป็นความจริงอยู่แล้วเนี่ย เราไปบิดเบือนมันทำไม

เวลาความยิ่งใหญ่ของครูบาอาจารย์ที่ท่านจะถ่ายทอดให้เรา ท่านจะให้เราจรรโลงศาสนากันไป แล้วอย่างนี้ ทำไมเราไม่เชื่อมั่น ทำไมเราไม่ทำตาม แค่ทำตามเห็นไหม ไม่ต้องคิดอะไรมากเลย เดินตามผู้ใหญ่หมาไม่กัดเนี่ย วัยรุ่นก็บอกเอาอีกแล้ว เดินตามผู้ใหญ่หมาไม่กัด ไม่ยอม กูจะเดินเอง กูจะวิ่งไง มันจะแข่งกับหมา แล้วพอกลับมาเหวอะหวะเลยนะ พ่อแม่ต้องใส่ยาให้มัน แล้วเดินตามผู้ใหญ่หมาไม่กัด มันก็ไม่เชื่อ มันอยากอวดรู้

นี่ก็เหมือนกันไม่มีหรอก ถ้าเราแค่เดินตามครูบาอาจารย์ ทำตามท่าน สมาธิทำให้สมาธิมา ดูสิเห็นไหม ดูสิบ้านเรามีครัวเห็นไหม ไปไหนมาอดๆ อยากๆ กลับมาเข้ามาบ้านเราเปิดหม้อข้าวก็มีข้าวกิน นี่ครูบาอาจารย์เรา ท่านก็ทำของท่านไว้แล้ว ท่านพยายามสอนเราอยู่แล้ว เรากลับมาอยู่ในเส้นทางเนี่ยเราจะมีข้าวกิน เราจะมีอาหารกิน มีปัจจัยเครื่องอาศัย ครูบาอาจารย์ท่านเตรียมให้เราพร้อมอยู่แล้ว

โธ่ เวลาหลวงตาท่านพูดซึ้งมากนะ คนที่เขาอยากจะอุปัฏฐาก คนที่เขารอเกื้อหนุนเนี่ยมีอีกมหาศาล ทางโลกเนี่ยเขาต้องการธรรมทายาท เขาจะเกื้อหนุนพระมหาศาลเลย ไม่ต้องไปห่วงไปวิตกกังวลเลยว่า ปัจจัยเครื่องอาศัยเราจะไม่มี ขอให้มึงทำจริงๆ ขอให้มึงภาวนาจริงๆ ขอให้มึงต่อสู้จริงๆ เถอะ มึงไม่ต้องไปห่วงทุกข์ยากเลยว่ามึงจะขาดแคลนอะไรทั้งสิ้น ท่านพูดบ่อยนะ อยากฟังนักว่าพระปฏิบัติดีแล้วอดตายเนี่ย อยากฟังนัก

ท่านพูดประจำเลย อยากฟังว่าไอ้คนทำดีแล้วมันอดตาย คนทำดีแล้วมันอยู่ไม่ได้เนี่ย อยากฟังฉิบหายเลย มันไม่มี มีแต่พวกเราเนี่ยแหละ โน่นก็จะขาด นี่ก็จะขาด ก็วิ่งไปหาเขาก่อนไง อูย โยมขาดโน่นน่ะ วัดนี้ยังไม่สมบูรณ์น่ะ ขาดทางจงกรม ไม่เดินตาม ถ้าเดินตาม จะได้ประโยชน์มาก นี่พูดถึงการเดินจงกรม อธิบายซะยาวเลยน่ะ

เพื่อจะแบบว่าเพราะถ้าอธิบายไปน่ะ เราพออธิบายไปแล้ว เช่นถ้านักวิทยาศาสตร์ หรือเราต้องการทดสอบทางวิทยาศาสตร์ พอเราต้องการทดสอบทางวิทยาศาสตร์แล้วเนี่ย ข้อมูลต้องชัดเจน เวลาปฏิบัติแล้วเนี่ย เวลาเราพูดอริยสัจ คือวิทยาศาสตร์ คือสิ่งที่ทดสอบได้ เราถึงบอกว่าถ้าความคิดเกิดขึ้นมันจะเป็นโลกียปัญญา

แล้วถ้าทำความสงบของใจขึ้นมาได้เนี่ย ถ้าจิตมันสงบขึ้นมาแล้วเนี่ย มันจะเป็นโลกุตตรปัญญา สิ่งที่โลกุตตรปัญญาหรือโลกียปัญญาเนี่ย มันแบ่งแยกกันด้วยความสงบของใจเพราะถ้าใจสงบมันไม่มีตัวตน ตัวตนคือกิเลสตัณหาความทะยานอยาก ตัวตนคืออีโก้ ตัวตนคือความเห็นของเรา ถ้าเพราะมีความเห็นของเรา มีความจงใจของเรา เนี่ยเห็นไหมเรามีเจตนาเป็นเรามีบุญกุศล

แล้วถ้ามีความจงใจเนี่ยมันเป็นตัวตนได้ยังไง เพราะมันเป็นตัวตน มันมีความจริงใจ เพราะมันพุทโธๆ นี่ก็มีความจริงใจ มีตัวตนนั่นแหละ เพราะไม่มีตัวตนพุทโธมันจะชัดขึ้นมาได้ยังไง พุทโธๆๆๆ จนพุทโธเนี่ยมันเข้ามาถึงตัวมันเอง มันทำลายตัวมันเอง ทำลายนะ ทำลายจนพอเข้าถึงพุทโธจริงๆ มันนึกถึงพุทโธไม่ได้ เพราะมันทำลายฐาน อึ๊ ทำลายศักยภาพ ทำลายตัวตนทั้งหมด มันถึงเป็นสัมมาสมาธิ เพราะเป็นสัมมาสมาธิเนี่ย

เพราะเวลาสัมมาสมาธิเนี่ยเพราะสิ่งที่เกิดขึ้นจากสัมมาสมาธิ สิ่งที่เกิดขึ้นจากไม่มีตัวตนเนี่ย มันจะเกิดโดยสัจธรรม สัจจะโดยข้อเท็จจริงเนี่ย ไม่มีตัวเราบวก นี้ถ้าปัญญาเราเกิดขึ้นมาอย่างนั้น มันถึงจะเป็นโลกุตตรปัญญา โลกุตตรปัญญาเพราะมันเกิดมาจากสัจธรรม มันเกิดมาจากความสะอาดบริสุทธ์ มันไม่ได้เกิดมาจากความคาด ความหมาย ความผูกพันในความคิดของเรา

ฉะนั้นเวลาที่ปัญญามันเกิดขึ้น เวลามันเกิดขึ้นจากโลกียปัญญา มันก็ต้องเกิดขึ้นอย่างนั้นไปก่อน เราจะปฏิเสธชีวิตเราไม่ได้ เราปฏิเสธพ่อแม่เราไม่ได้ เราปฏิเสธกรรมไม่ได้ สิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้ มันมีมาอยู่แล้วใช่ไหม เราก็เอาต้นทุนจากตรงนั้น ถ้าต้นทุนจากตรงนั้น ถ้ามันใช้ปัญญาอบรมสมาธิขึ้นมา มันใช้ปัญญาไล่เข้ามา จากตรงนั้นน่ะ มันจะเข้ามาสู่สัมมาสมาธิ

ถ้ามาสู่สัมมาสมาธิ เราใช้ปัญญาเข้ามาเนี่ย ปัญญาการใช้เข้ามา มันบอกว่าใช้ได้เพราะเราเห็นการสอน เราเห็นการประพฤติปฏิบัติเนี่ย มันผิดพลาดกันมาก เราถึงพยายามบอกถึงเป็นสูตร เป็นสูตรอริยสัจ ว่าสิ่งนี้เป็นโลกียปัญญา สิ่งนี้จะเป็นโลกุตตรปัญญา พอเราบอกตามอริยสัจปั๊บ ทุกคนก็เกร็งหมดเลยนะ โอ มันเป็นโลกียปัญญา มันไม่ไช่มรรค โอ๋ ต่างคนต่างไม่เอาเลย

มันจะเอาไม่เอาก็ไม่ได้ มันมาจากต้นทุนตรงนี้ มันเป็นต้นทุน มันเป็นความจริง เราต้องมาจากความจริง เราปฏิเสธความจริงตั้งแต่เริ่มต้น เราบอกว่ากิเลสไม่เอา ตัวตนไม่เอา อะไรก็ไม่เอา จะเอามรรคให้หมดเลย แล้วมรรคมันอยู่ไหน นี่ไงเราบอกที่เราบอกว่าธรรมะส่วนบุคคลเนี่ย มันมีตัวจิต พอตัวจิตเนี่ยถ้ามันทำสะอาดขึ้นมา มันก็เป็นข้อเท็จจริงใช่ไหม

เราปฏิเสธสิ่งที่ว่าเป็นกิเลสไม่ให้มี แล้วเราจะไปเอาความสะอาด เราจะเอาความสะอาดมาทับไอ้ความสกปรกได้ยังไง มันก็ต้องสะอาดจากตัวมัน จากสิ่งที่มันสกปรกอย่างเช่นร่างกายเราสกปรก เราก็อาบน้ำทำความสะอาดมัน มันก็สะอาดขึ้นมา จิตมันต้องเป็นอย่างนั้นคือ จิตมันจะสะอาดจากความสกปรกอันนั้น จิตมันจะเป็นโลกุตตรปัญญาจากโลกียปัญญานั่น จิตไม่ใช่ว่ามันเป็นโลกุตตรปัญญามาจากฟ้าอันหนึ่ง

แล้วความคิดของเราเป็นโลกียปัญญาอันหนึ่ง โลกียะคือโลก โลกียปัญญาคือปัญญากิเลส แล้วถ้าพอบอกเป็นปัญญากิเลส ก็จะไม่เอา ไม่เอา มันก็ต้องเอาสิ่งที่มันเป็นโลกียปัญญานั่นแหละให้ชำระล้างตัวมันเอง ให้มันสะอาดขึ้นมา แล้วสุดท้ายแล้ว พอมันจะเกิดขึ้นมามันจะเป็นโลกุตตรปัญญา นี้พอมันจะเป็นโลกุตตรปัญญา เราก็ใช้ปัญญาของเราบ่อยครั้งเข้า โลกียปัญญาก็เป็นโลกียปัญญา แต่เพราะเรารู้มันจะหดเข้ามา มันจะสั้นเข้ามา มันจะเข้าสู่ฐานของจิต เข้าสู่ภพ พอเข้าสู่ภพ

เราพูดเพราะเราปรารถนาดี เราพูดเพราะตอนนี้กระแสมันแรง กระแสที่ว่า อู้ฮูย ใช้ปัญญากันไปเลยนะ อู้ฮูย วิปัสสนากันไปแล้ว ไอ้พวกพุทโธมันอยู่ข้างหลังนั่นแน่ะ มันตามเราไม่ทัน เราใช้ปัญญากันหมดแล้ว แล้วก็เป็นพระอริยบุคคลกันไปหมดเลย มันไปเจอเหมืองทองคำ เหมืองขี้น่ะ ไปตกส้วมขี้หมดเลย เราถึงออกมาเตือนไง พอออกมาเตือนตอนนี้ก็เกร็งกันหมดเลยนะ

จะเป็นโลกียปัญญาหรือโลกุตตรปัญญาก็ให้มันเป็นไป ตามข้อเท็จจริงของจิตเรา ตามข้อเท็จจริงจากทุกข์ของเรา ตามข้อเท็จจริงจากผู้ปฏิบัติเรา ให้มันได้ผลตามความเป็นจริงขึ้นมา แล้วเราพูดกับผู้ปฏิบัติมากว่า เรารับผิดชอบคำพูดเรา แล้วเรานั่งอยู่นี่ ภายในชีวิตนี้ ถ้าใครทำแล้วมันผิดพลาดไปจากที่พูด มาจับเราไปขังคุก

แต่ถ้าปฏิบัติไปแล้ว พอมันเป็นอันเดียวกันแล้ว โอ้โฮหลวงพ่อพูดถูก หลวงพ่อพูดถูก ถ้างั้นทำไป เพียงแต่ที่พูดเนี่ยเพราะกระแสมันแรง กระแสมันจะไปเรื่องโลกหมด แล้วก็บอกว่าสิ่งนี้เป็นมรรคผล เราถึงได้พูดออกมา นี้พอพูดออกมาแล้วเนี่ย ทุกคนก็เกร็งเห็นไหม นี่มันเป็นดาบสองคม

ธรรมะของพระพุทธเจ้าเห็นไหม ครูบาอาจารย์เวลาท่านพูดถึงอริยะ ถึงขณะจิตเนี่ย ท่านบอกพูดไปแล้วคนจะจำ จำไปแล้วมันก็จะไปสร้างภาพเห็นไหม พูดบอกพูดสอนนะ บอกเฮ้ย ไปหาตังค์ ไปหาตังค์ เราบอกหาตังค์ใช่ไหม เดี๋ยวกูจะปล้นธนาคารเพราะตังค์อยู่ในธนาคาร บอกให้ไปหาตังค์ ไปหาตังค์คือหาสมบัติของเรา ไปทำมาหากิน ไม่ใช่ไปงัดไปแงะเขานี่บอกหาตังค์ หาตังค์ โอย ตังค์มันอยู่ในเซฟ เดี๋ยวกูจะไปปล้นมัน มันตีความแตกต่างกันไปหมดเลย ให้หาตังค์ก็ให้หมั่นเพียร ให้ทำความดีของเรา มันจะได้เงินทองขึ้นมา

ถาม : ขอกราบเรียนถามหลวงพ่อ อาชีพค้าพระเครื่อง ถือว่าสมควรหรือไม่คะ บาปหรือไม่

หลวงพ่อ : อันนี้นะถ้าพูดอย่างนี้ มันประสาโลกนะ ถ้าโลกเขาแล้วมันเป็นเรื่องโลก ฉะนั้นเรื่องโลกไปแล้วเนี่ย มันแบบว่ามันเป็นความพอใจ มันเป็นอาชีพ อาชีพ หนึ่งเราก็ยกอันนั้นไว้ก่อน ถ้าเราพูดไปหมดปั๊บนะ พรุ่งนี้ออกไปบิณฑบาตเขาไม่ให้กินข้าวเลย พระองค์นี้ไม่ให้กินข้าว พระองค์นี้ไปขัดขวางเขาน่ะ

ถ้าอย่างนี้แล้วถ้าพูดถึงทางโลก ถ้าเขาเป็นธุรกิจของเขา คำว่าธุรกิจเห็นไหม ดูสิ ดูอย่างเนี่ยธุรกิจที่ให้ผลตอบแทนสูง ธุรกิจที่มีความเสี่ยงมากเสี่ยงน้อยเนี่ย มันอยู่ที่เราจะเลือก ฉะนั้นถ้าสังคมเขาเป็นอย่างนั้น เราจะหาผลประโยชน์เพราะว่ามันเป็นอาชีพ อันนั้นก็เป็นอันหนึ่ง แต่ถามว่ามันจะบาป ไม่บาปเนี่ย เราจะพูดอีกกรณีหนึ่ง